«Қазіргі заманның маңызды мәселелері» журналы ғылыми адалдық, шынайылық және жариялылық қағидаттарын басшылыққа алады.
Журналдың редакциясы плагиатқа, өз мақаласын қайта басуға (self-plagiarism), деректерді бұрмалауға және басқа авторлардың еңбектерін рұқсатсыз пайдалануға мүлде жол бермейді.
Редакциялық саясат Committee on Publication Ethics (COPE) ұсынымдары мен Қазақстан Республикасының ғылыми этика стандарттарына толық сәйкес келеді.
Плагиат ұғымы және түрлері
Плагиат деп басқа авторлардың интеллектуалдық меншігін заңсыз иемдену және оны өз еңбегі ретінде көрсету әрекеті танылады.
Плагиатқа жататын негізгі жағдайлар:
басқа авторлардың мәтінін, идеяларын, суреттерін, кестелерін, формулаларын немесе деректерін сілтемесіз көшіру;
бұрын өз атымен жарияланған мәтінді қайта қолдану (self-plagiarism);
аударма плагиаты – өзге тілдегі еңбекті түпнұсқасын атамай аударып жариялау;
мозаикалық плагиат – шағын үзінділерді әртүрлі дереккөздерден жинап, дәйексөзсіз біріктіру;
деректерді бұрмалау немесе қолдан жасау (data fabrication, falsification).
Плагиатты тексеру тәртібі
Журналда барлық мақалалар ресми тіркелмей тұрып StrikePlagiarism.com халықаралық антиплагиат жүйесі арқылы автоматты тексеруден өтеді.
StrikePlagiarism жүйесінің ерекшеліктері:
әлемнің 150-ден астам елінде қолданылатын халықаралық академиялық базаға негізделген;
қазақ, орыс, ағылшын тілдеріндегі мәтіндерді дәл сәйкестендіру қабілеті жоғары;
Crossref және басқа академиялық дерекқорлармен біріктірілген;
редакцияға егжей-тегжейлі ұқсастық есебін (Similarity Report) береді.
Бағалау критерийлері және шекті деңгейлер
Плагиат деңгейін анықтауда келесі шектер қолданылады:
|
Ұқсастық пайызы |
Шешім |
|
|
0–10 % |
Мақала толық түпнұсқалық деп саналады. |
|
|
10–20 % |
Қайталанатын техникалық элементтер (әдебиеттер, терминдер) рұқсат етіледі, бірақ редакторлық түзету ұсынылады. |
|
|
20–30 % |
Авторға ескерту жасалып, мәтінді қайта өңдеуге жіберіледі. |
|
|
30 %-дан жоғары |
Мақала қараудан алынады және плагиат фактісі ретінде тіркеледі. |
|
Егер плагиат дәлелденсе, авторға жазбаша хабарлама жіберіліп, материал редакциялық базаға енгізілмейді.
Плагиат анықталған жағдайда қолданылатын шаралар
- Рецензияға дейін:
мақала қараудан толығымен алынады;
авторға плагиат пайызы және дәлелдері көрсетілген ресми хат жіберіледі;
автор мақала мәтінін қайта өңдеп, жаңадан ұсынуға құқылы.
- Жарияланғаннан кейін:
егер плагиат анықталса, мақала кері қайтарылады (retracted);
журнал сайтында ресми retraction notice жарияланады;
тиісті мекемелерге (жоғары оқу орны, ғылыми қор) хабарлама жіберіледі.
Авторлардың жауапкершілігі
Әрбір автор өз мәтінінің түпнұсқалығы мен деректердің шынайылығы үшін жауап береді.
Барлық пайдаланылған дереккөздерге міндетті түрде дәйексөз және библиографиялық сілтеме берілуі тиіс.
Авторлар плагиат пен өзіндік қайталаудың этикалық салдарын түсінуі және болдырмауы қажет.
Рецензенттер мен редакцияның рөлі
Рецензенттер мәтіннің түпнұсқалығына күмән туған жағдайда редакцияға хабарлауға міндетті.
Бас редактор плагиатқа қатысты шешімді редакциялық кеңеспен бірлесе отырып қабылдайды.
Плагиат фактілері тіркелсе, журналдың бас редакторы COPE нұсқаулығына сәйкес әрекет етеді.
«Қазіргі заманның маңызды мәселелері» журналы плагиатқа қарсы саясатты ғылыми бедел мен қоғам сенімін сақтаудың басты тетігі деп санайды.
Журналда тек түпнұсқалық, этикалық және ғылыми құндылығы жоғары мақалалар ғана жарияланады.
